Wednesday, November 21, 2018




उच्च माध्यमिक व्यवसाय अभ्यासक्रम : 
केंद्र सरकारने १९८६ मध्ये नवीन शिक्षण धोरण घोषित केले आणि उच्च शिक्षणाचा माध्यमिक व +२ स्तरावर च्या व्यावसायिक शिक्षणावर जोर दिला पाहिजे आणि त्यानुसार कौशल्याच्या आधारावर व्यावसायिक शिक्षणाची योजना राष्ट्रीय संशोधन परिषदेकडून तयार केली जाईल . आणि संपूर्ण देशात याची अंमलबजावणी केली जाईल . अशाप्रकारे राज्य सरकारने १९८८-८९ आणि शैक्षणिक वर्षातील शैक्षणिक वर्ष २०१४-१५ मध्ये अधिक विषयांच्या सक्षमतेवर आधारित वेगवेगळ्या गटांमध्ये २० व्यावसायिक विषयांची ओळख मंजूर केली आहे.
सक्षमतेवर आधारित ३० व्यावसायिक विषयांची सुविधा चालू आहे आणि सध्याच्या ५३७५० मधील ८१७५० प्रवेश क्षमता मंजूर करण्यात आल्या आहेत आणि ८८८ खाजगी मदत आणि १४७ खाजगी स्वयंसेवी संस्थां आहेत .महाराष्ट्र राज्य मंडळ माध्यमिक शिक्षण, पुणे यांनी गटांतील सक्षमतेवर आधारित ३० व्यावसायिक विषयांचा अभ्यासक्रम मंजूर केला आहे.

उद्दिष्टे

१. आजपर्यंत कनिष्ठ महाविद्यालयातील ४९% विद्यार्थीसंख्या व्यावसायिक शिक्षणाच्या केंद्र प्रायोजित योजने अंतर्गत समाविष्ट केली गेली आहे.
२. सन २००२ पर्यंत, २५% विद्यार्थ्यांना या योजनेच्या पूर्ततेखाली आणण्याचा प्रस्ताव आहे. व्यावसायिक प्रवेश घेतल्या जाणार्‍यांना प्रशिक्षणार्थी कायद्यनुसार १९६१ मध्ये (दुरुस्त केलेल्या) प्रशिक्षणा अंतर्गत प्रशिक्षणार्थी-ट्रेनिंग सुविधा कायद्याच्या तरतूदीनुसार संरक्षित आहेत.
३. व्यवसाय शिक्षण उत्तीर्ण झालेले मजुर-रोजगारासाठी पात्र आहेत तसेच व्यवसाय शिक्षण हे स्व-रोजगार मिळविण्यासाठी उपयुक्त ठरते.

+२ स्तरावरील व्यवसाय शिक्षण संस्थांची आणि प्रवेशाची वर्तमान संख्या स्थिती(ऑगस्ट २०१५)

अनु.क्रंसंस्थेचा प्रकारसंस्थेची संख्याउपलब्ध जागा
शासकीयअनुदानितविना-अनुदानितशासकीयअनुदानितविना-अनुदानित
1+२ स्तरावरील व्यावसायिक शिक्षण5387118140257280011875

लाल बहादूर शास्त्री महाविद्यालयात + २ स्तरावर द्विलक्षी (विनाअदानित) व्यवसाय अभ्यासक्रम इलेक्ट्रोनिक्स जुन १९८७ पासून सुरु होता . या अभ्यासक्रमाचे रूपांतरण जुलै १९९३ पासून किमान कौशल्यावर आधारित व्यवसाय अभ्यासक्रम ( सध्याचे उच्च माध्यमिक व्यवसाय अभ्यासक्रम) इलेक्ट्रोनिक्स  टेक्नोलोजी (अनुदानित)मध्ये करण्यात आले.

इलेक्ट्रोनिक्स  टेक्नोलोजी प्रवेश क्षमता : ३० विद्यार्थी 


 HSC Vocational Course : Electronics Technology 

What is the job?

The job to install, maintain and repair a wide range of commercial and business  equipment, including: TV, DVD, Electronic toys , photographic fax , zerox , and inkjet printers,leser printers, LCD Monitors,  scanners, ups,invertors,large format printers flex machine , digital color labs, washing machines, micro ovens, AC installation .

Accordingly wage and self employment opportunities suggested are 

Wage Employment Opportunities: रोजगाराच्या संधी 

1.      Assembly 
2.      Testing
3.      Maintenance & repair
4.      Electronic Laboratory
5.      Installation ,operation & maintenance of AV equipment
6.      Installation ,operation & maintenance of medical lab  equipment
7.      Installation ,operation & maintenance of industrial equipment
8.      Installation ,operation & maintenance of communication network
9.      Installation ,operation & maintenance of electronic equipment associated with Motor vehicles

Self Employment Opportunities: स्वयं रोजगाराच्या संधी  

1.      Sales & service
2.      Manufacture & maintenance of battery charger , stabilizer, invertor ,UPS, mini emergency light, electronic toys.
3.      Mobile service centre
4.      Run Communication system centre
5.      Maintenance of electronic equipments
6.      Sale & service of dish antenna & accessories
7.      Elementary hardware maintenance of computer lab equipments



Skills : या अभ्यासक्रमात आत्मसात करावयाची अपेक्षित कौशल्य 

1.      Read ,write ,understand & use electronic  symbols
2.      Read ,write ,understand & use , units (interchange units) & specifications of components ,equipments etc
3.      Draw, trace electronic circuits, and understand the signal flowchart.
4.      Know safety Rules
5.      Able to measure AC , DC voltages , currents , frequency , L,C,R values
6.      Able to handle  the following equipment: DVM, oscilloscopes, recorders, hand tools, such as soldering irons, hand crimpers, screwdrivers, wrenches, and pliers
7.      Able to identify different components , devices and equipments
8.      Able to find values /numbers of  different components , devices and equipments
9.      Able to test good & bad components , devices and equipments
10.   Able to connect circuits as per circuit diagram
11.   Connection skill
a)                direct wire connection
b)                Soldering method on GP board
c)                Soldering method on tag  board
d)                Soldering method on bread  board
e)                Soldering method on PCB
12. De soldering  skill using pump
13. De soldering  skill using de solvanik
14. Able to understand different stages of given assembled circuit
15. Able to understand different test points of given assembled circuit.
16. Able to compare test point voltage /current/frequency  different stages of given assembled circuit with manual circuit.
17. Able to locate faulty stage/components of the given equipment
18. Able to replace faulty component /part
19. Read data sheet & find equivalent component /device.
20. Able to operate given circuit as per manual.
21. Able to make adjustment of presets
22. Clean the equipment /place of work
23. Able  to communicate with teacher for necessary assistance
24. Able to write up laboratory report
25. Able to install newly purchased equipment by reading manual.
26. Able to make cutting ,drilling , filing, painting, labeling operation
27. Able to sell product
28. Able to demonstrate product. 





डॉ. आर व्ही शेजवळ ,  प्राचार्य , लाल बहादूर शास्त्री महाविद्यालय , सातारा  सहसचिव (प्रशासन ) श्री स्वामी विवेकानंद शिक्षण संस्था , कोल्हापूर...