बिझनेस स्ट्रॅटेजी
मित्रांनो आज मी तुम्हाला एक अशीच रंजक "बिझनेस स्ट्रॅटेजी"ची गोष्ट सांगणार आहे. १९७० सालची ही गोष्ट आहे. मिनेटोंका कॉर्पोरेशन या कंपनीने प्रथमच Liquid Soap Dispenser बनवला होता. Liquid Soap चा शोध तसा ६०-७० वर्षे आधीच लागला होता. पण घरघुती वापरासाठी मात्र Liquid Soap वापरला जात नव्हता. मिनेटोंका कंपनीने याच Liquid Soap ला एका प्लास्टीक पंप ( PLastic Pump) मध्ये भरुन Liquid Soap Dispenser बनवला. या नव्या उत्पादनाची चाचणी केली तेव्हा ग्राहकांना Liquid Soap Dispenser खुपच आवडला. कंपनीच्या लक्षात आले की त्यांचे उत्पादन मार्केटमध्ये चांगलेच चालणार आहे.
मात्र हे उत्पादन बाजारात आणण्याची मात्र मिनेटोंका कॉर्पोरेशनला भीती वाटत होती. याला कारणही तसेच होते. यापुर्वी मिनेटोंकाने "फळांचा फ्लेवर असलेला शॅम्पु" बाजारात आणला होता. हा शॅम्पु चांगला चालतही होता. मात्र जेव्हा प्रॉक्टर अँड गॅम्बल ( Proctor & Gamble (P&G)) या कंपनीच्या शँम्पुला हा धोका वाटू लागला तेव्हा P&G कंपनीने स्वतःच्या ब्रँडचा "Fruit Flavour Shampoo" बाजारात आणला आणि तो स्वस्त किमतीत विकून मिनेटोंका कॉर्पोरेशनला शर्यतीतून बाहेर ढकलून दिले.
आता या Liquid Soap Dispenser च्या बाबतीत देखिल असेच होण्याची शक्यता होती. कारण प्रॉक्टर अँड गॅम्बल, कोलगेट, लीव्हर्स या बड्या कंपन्या साबण उद्योगात होत्या आणि त्यांना स्वतःचा Liquid Soap Dispenser बाजारात आणायला जराही वेळ लागला नसता.
शिवाय Liquid Soap Dispenser मध्ये पेटंट घेता येणही शक्य नव्हतं. कारण Liquid Soap आधीपासूनच बाजरात होता. आणि प्लास्टीक पंप औषधे व केमीकल्स साठी आधीपासूनच वापरात होता. त्यामुळे मिनिटोंकाची कल्पनाजरी नवी असली तरी तिचे पेटंट घेता येणे शक्य नव्हते.
मागच्या वेळी झालेली चुक मिनेटोंकाला पुन्हा करायची नव्हती म्हणून आपल्या Liquid Soap Dispenser ला बाजारातील स्पर्धकांपासून सुरक्षीत ठेवण्यासाठी मिनेटोंका कॉर्पोरेशन विचार करत होती. तेव्हा कंपनीच्या मॅनेजमेंटला एक गोष्ट लक्षात आली की असे प्लास्टीक पंप बनवण्याचे पेटंट केवळ दोनच कंपन्याकडे होते. त्यामुळे इतर कोणीही या व्यवसायात लगेचच येणे शक्य नव्हते. या माहितीच्या आधारे, मिनेटोंकाने एक अतिशय जोखमीची खेळी खेळली.
================
नेटभेट चे लेख, विडिओ आणि कोर्सबद्दल अपडेट्स मोफत मिळवण्यासाठी आजच आमचे अ‍ॅन्ड्रॉइड अ‍ॅप इन्स्टॉल करा.
https://bit.ly/35Axjzz
================
प्लास्टीक पंप बनवणार्‍या या दोनीही कंपन्यांना मिनेटोंकाने "पंप पुरवण्यासाठी' एक भली मोठी ऑर्डर दिली. इतकी मोठी की पुढील दोन वर्षे, दिवसाचे २४ तास जरी या कंपन्या चालू राहिल्या तरीही पुर्ण होणार नाही एवढी मोठी ऑर्डर मिनेटोंकाने दिली. अर्थातच आपले उत्पादन बाजारात भरपुर चालेल याचा मिनेटोंकाला प्रचंड विश्वास होता.
SoftSoap या नावाने मिनेटोंकाने हे उत्पादन बाजारात आणले. अपेक्षेप्रमाणेच SoftSoap हे उत्पादन लोकांना खुपच आवडले आणि SoftSoap या नविन ब्रँडचा उदय झाला.
"प्लास्टीक पंप" उपलब्ध नसल्याने पुढे इतर स्पर्धकांना बाजारात उतरण्याचा वावच मिळाला नाही आणि तेवढ्या वेळात SoftSoap ने मार्केट काबिज केले. त्यानंतर Liquid Soap Dispenser च्या बाजारामध्ये जम बसवण्यासाठी कोलगेट-पाल्मोलीव्ह या कंपनीला SoftSoap हा ब्रँड ६१ मिलीयन डॉलर्सला विकत घ्यावा लागला.
एका लहानशा कंपनीने बलाढ्य अशा स्पर्धकांवर युक्तीने मात केल्याचे हे उद्योगक्षेत्रातील एक जबरदस्त उदाहरण आहे. Strategy आणि Innovation या दोनही बाबींचा संगम असलेली ही गोष्ट आपण उद्योजकांनी/व्यावसायीकांनी नीट अभ्यासली पाहिजे.
किंमती कमी करून कधीही कोणताही उद्योग मोठा होत नाही. उद्योग वाढवायचा असेल, मोठा करायचा असेल, स्पर्धेत टिकून रहायचं असेल तर Strategy आणि Innovation ही दोनच आयुधं उपयोगी ठरतात. बाकी सर्व गोष्टी नाममात्र. तेव्हा उद्योजक म्हणून किंवा उद्योग प्रमुख म्हणून या दोन गोष्टींवर तुमचा जास्तीत जास्त भर असला पाहिजे, इतर सर्व कामांमध्ये तुम्ही घालवत असलेला वेळ वाया जातोय असं समजायला हरकत नाही.
नितीन बानुगडे पाटील : एक प्रेरणा व्याख्यान
परीक्षा
दहाएक वर्षांपूर्वी सुप्रसिध्द सिनेदिग्दर्शक शेखर कपूर यांनी लिहिलेला एक ब्लॉग मला आठवतो. शेखर कपूर यांनी एक भारीतला ब्लॅकबेरी फोन अमेरिकेतून खरेदी केला होता. आणि काही दिवसातच त्या ब्लॅकबेरी फोनचा काही तरी टेक्निकल लोच्या झाला. आता आली पंचाईत, त्या काळात ब्लॅकबेरीची सर्व्हिस सेंटर नव्हती. अनेक मोठया दुकानात शेखर कपूरने आपला फोन दाखवला पण सगळयांनी हात वर केले. हा फोन आता अमेरिकेला कुरियरने पाठवावा लागेल आणि दुरुस्ती करता कदाचित तीसेक हजार खर्च येईल, असा सल्ला काही हायफाय एसी मोबाईल सर्विस सेंटरने दिला. डायरेक्टरसाहेब तर हादरुनच गेले. ब्लॅकबेरी घेण्याचा गाढवपणा केलाच आहे तर आणखी एक गाढवपणा करुयात म्हणून एकेदिवशी त्यांनी आपली कार जुहू मार्केटच्या रस्त्यावरल्या एका टपरीवजा दुकानासमोर थांबवली. दुकानावर अस्खलित इंग्रजीत “Cellphoon reapars” अशी पाटी लिहिली होती. तरीही धाडसाने शेखर कपूर दुकानाकडे आले. त्या कळकट दुकानात हाडकुळासा ११-१२ वर्षाचा पोर मळकट, फाटकी जीन्स आणि टीशर्ट घालून उभा होता.
“ ब्लॅकबेरी ठीक कर पावोगे?,” कपूर साहेबांनी त्या पोराला अविश्वासाने विचारले.
“ बिलकुल.. क्यों नहीं,” तो फाटका पोरगा आत्मविश्वासाने म्हणाला. तो ११-१२ वर्षाचा पोर आणि त्याचा १८-१९ वर्षाचा मोठा भाऊ या दोघांनी मिळून ब्लॅकबेरीचा खराब झालेला पार्ट बदलला आण अवघ्या पाच सहा मिनिटात फोन ठीक करुन दिला.
“ कितना देना है ?”
“पाचसो.”
आठवडाभर वाट पाहणे आणि तीस हजाराच्या तुलनेत ही फारच छोटी रक्कम होती. त्यांनी पटदिशी पाचशेची नोट त्या पोराच्या हातात ठेवली. शेखर कपूर आपला फोन घेऊन निघत असताना आपल्या विस्कटलेल्या केसांवर हात फिरवत तो पोरगा म्हणाला, “सरजी, ब्लॅकबेरी इस्तेमाल करना है तो हाथ साफसुथरे होने चाहिये. गंदे हाथसे इस्तेमाल करोगे तो ये प्रॉब्लेम आ सकता है.” ज्यानं कदाचित मागच्या पूर्ण आठवडाभर आंघोळ केली असावी की नसावी, असा संशय यावा, असा तो फाटका पोर कपूर साहेबांना सांगत होता. शेखर कपूर लिहितात, “ही एवढीशी फाटकी पोरं जगातील कोणतंही आधुनिक तंत्रज्ञान अवगत कसं करतात ? मला त्यांच्या डोळयांत माझ्या देशाचं भविष्य दिसत होतं. या पोरांची ही क्षमता विकसित केली पाहिजे, मला जाणवलं. ‘साहेब फोन वापरण्यापूर्वी हात स्वच्छ धुत चला’, तो पोरगा पुन्हा एकदा म्हणाला. आणि मला माझे हात खरोखरच खूप अस्वच्छ वाटू लागले.”
तुमच्या बरबटलेल्या हातांनी तुम्ही कसं नापास करणार या पोरांना ?
जगण्याच्या भरधाव रस्त्यावरली प्रत्येक परीक्षा ही पोरं लिलया पार करताहेत. या पोरांची कोणती परीक्षा घेणार तुम्ही? कोणत्या परीक्षेच्या तराजूत त्यांना तोलणार?
मुळात बुध्दिमत्ता म्हणजे काय, हे आपल्याला तरी कुठं नीटसं कळलंय.
दोन प्रकारच्या बुध्दिमत्तेपासून एकशे ऐंशी प्रकारच्या बुध्दिमत्तेपर्यंत मानसशास्त्रज्ञ चकरा मारताहेत. आता तर तुमच्या निव्वळ बुध्दयांकापेक्षा भावनिक बुध्दिमत्ता अधिक महत्वाचा आहे, हे सर्व मानसशास्त्रज्ञ सांगू लागले आहेत. म्हणजे तुमच्या कोणत्याही परीक्षेतील मार्कांपेक्षा तुमचं स्वतःवरील नियंत्रण, तुमची विश्वासार्हता, कर्तव्यनिष्ठा, लवचिकता आणि कल्पकता ही अधिक महत्वाची असते कारण या साऱ्यांची गोळाबेरीज म्हणजे तुमची भावनिक बुध्दिमत्ता आहे. मानवी बुध्दिमत्ता स्वतःला कोंडून घेत नाही,खडक फोडून वाहणाऱ्या झऱ्यासारखी ती स्वतःसाठी असंख्य रस्ते तयार करते, मल्टिपल ऑप्शन्स! आणि आपण लाखो रुपये खर्च करुन पोरांना महागडया शाळेत घालतोय, वर त्यांना तेवढ्याच महागडया टयुशन्स लावतोय पण आपण त्यांचे हात मळू देत नाही, त्यांना या अनवट रस्त्यावरुन ऊन, वारा, पावसात बेडर होऊन चालू द्यायला नाही. आपल्याला पहिल्या प्रयत्नात सारं काही हवंय, आपण त्यांना चुकू देखील द्यायला तयार नाही म्हणून तर आपली पोरं चांगलं पॅकेज मिळवताहेत पण ती एडीसनच्या चुका करत नाहीत, त्यांच्या कुंडलीत ‘युरेका योग’ नाही. आपण त्यांचा नारायण नागबळी विधी केव्हाच उरकलाय.
मन, मनगट आणि मेंदूचं नातं आपण विसरुन गेलोय. ज्ञानाचा प्रत्येक क्षण, प्रत्येक कण हा साक्षात्कार असतो पण तो आपण पोरांना इस्टंट देऊ पाहतोय, आयता, शिजवलेला. पोरांना तो पचत नाही कारण तो त्यांनी शोधलेला नाही. लालासारखी पोरं, डाव्या हातचा मळ असावा तसं ब्लॅकबेरी काय आणि आणखी कोणता फोन काय, त्याचं मर्म आत्मसात करणारी पोरं, जगणं ‘ एक्सप्लोअर’ करताहेत, जगण्याला प्रत्यक्ष भिडताहेत म्हणून *त्यांच्यात भवतालाबद्दलची आंतरिक समज निर्माण होतेय. आम्हाला ती कळत नाही, हा या पोरांचा दोष नाही. त्यांना मोजायला आपल्याकडं माप नाही, आपली फूटपट्टी मोडून पडलीय आणि नापासाचे शिक्के आपण त्यांच्यावर मारतोय. त्यांना पुन्हा पुन्हा ‘ दहावी फ’ च्या वर्गात बसवतोय कारण आपली सगळी सो कॉल्ड मेरिटोरियस पोरं ‘अ’ तुकडीत बसलीत.
कैलाश काटकर: सातारा
Quick Heal या अॅन्टी व्हायरसशिवाय आपला कम्प्युटर, लॅपटॉप, टॅबलेट आणि स्मार्टफोन्स या गॅजेट्सची सुरक्षा म्हणजे मिथकच आहे. ट्रॉजन आणि त्याहून मोठमोठे व्हायरस ‘हील’ करण्यासाठी Quick Heal या सॉफ्टवेअरचे निर्माण केले पुढे याच नावाचे मोठ्या कंपनीत रुपांतर झाले; परंतु अनेकांना माहीत नाही की, Quick Heal टेक्नॉलॉजीझ लिमिटेड या कंपनीचा निर्माणकर्ता हा मराठी माणूस आहे. कैलास आणि संजय या काटकर बंधूंनी साकारलेल्या मराठमोळ्या कंपनीची माहिती घेऊयात
सुरुवात… सातारा जिल्ह्यातील एका छोट्याशा खेड्यात या भावांचा जन्म झाला. पैसे कमाविण्याच्या दृष्टीने काटकर कुटुंबियांनी पुणे हे शहर गाठले. दरम्यान, कैलाश काटकर यांचे वडिल फिलिप्स या कंपनीत मशीन सेटर म्हणून कार्यरत होते म्हणूनच दोन्ही भावांना लहानपणापासूनच मशीन्सचे वेड होते. मशीन काय असते, ती कशी तयार होते, मशीन बंद पडल्यावर ती रिपेअर कशी करायची क्लिष्ट कामांमध्ये कैलाश आणि संजय हे भाऊ रस घ्यायला लागले. पुढे कैलास यांनी दहावीत शिक्षण सोडून मशीन्स रिपेअर करण्याचे सुरू केले. कॅलक्युलेटर्स आणि छोट-मोठ्या मशीन्स दूरुस्त करण्याचे कैलास यांना महिन्याचे 400 रुपये मिळू लागले.
संगणकच भविष्य आहे… कैलाश काटकर सांगतात की, ”मी लहानपणापासून बाबांना अनेक मशीन्स दुरुस्त करताना पाहिले आहे आणि मशीन्सशी खेळण्याचे व दुरुस्त करण्याचे वेड मला तेव्हापासूनच लागले. रेडिओ, टेप रेकॉर्डर यासारखी अनेक यंत्रे मी सहजरित्या दुरुस्त करायचो.” एकदा असेच ते बॅंकेतील कॅलक्युलेटर्स दुरुस्त करायला गेलो होतो. तेव्हा बॅंकेतप्रथमच टीव्हीसमान दिसणारे यंत्र पाहिले; परंतु कर्मचारी त्या यंत्रावर काम करीत होती. तेव्हा कैलाश यांनी माहिती काढली तर ते संगणक आहे, असे कळाले. हे यंत्र दहा माणसाची कामे एकट्याने करू शकते आणि हेच आपले भविष्य असणार असल्याची खूणगाठ त्यांनी बांधली. काही महिन्यांनी कैलाश संगणक दुरुस्ती करण्यास सुरुवात केली.
हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअरचा मेळ… कैलास यांनी पूर्णपणे स्वतःला हार्डवेअर दुरुस्तीमध्ये गुंतवून घेतले होते. याचदरम्यान त्यांनी संगणकाविषयी ही पुस्तके वाचून काढली. जेथून संगणकाचे ज्ञान मिळे तेथे ते जात. दरम्यान कैलाश यांनी काही वर्षात चांगली सेव्हिंग केली होती. याच पैशांतून त्यांनी आपले पहिले संगणक 50 हजार रुपयांना घेतले. त्यावर अनेक प्रयोग करू लागले. कैलाश यांचा छोटा भाऊ संजयलाही वडिल आणि भावाप्रमाणे हार्डवेअरमध्ये करियर करायचे होते; परंतु कैलाश यांनी दूरदृष्टी ठेऊन त्यांना सॉफ्टवेअर शिकण्याचा सल्ला दिला आणि भावाने आणलेल्या संगणकात सॉफ्टवेअर डेव्हलप करू लागले.
संजय सांगतात की, “संगणक व्हायरस फ्री ठेवणे हे मला आधीपासून आवडते. सर्वप्रथम मी स्वतः डॉसप्रणालीने संगणकातील व्हायरस काढायचो. त्यानंतर कॉलेजमध्ये शिकता-शिकताच संगणकातील व्हायरस काढण्याचा प्रोग्रॅम मी लिहून काढाला आणि तेव्हा प्रथम संगणक व्हायरस फ्री ठेवण्याचे सॉफ्टवेअरचे निर्माण करण्यात यश आले”
आंतरराष्ट्रीय ब्रॅन्ड बनवण्यासाठी Quick Heal नाव ठेवले… अॅन्टी व्हायरस सॉफ्टवेअर तयार केल्यावर पुढील काही वर्षे काटकर बंधूंनी त्याच्या रिसर्च आणि डेव्हलपमेंटवर केली. अॅन्टी व्हायरस सॉफ्टवेअरचे नवे व्हर्जन्सवर संजय यांनी फोकस ठेवला तर कैलास यांनी आपले प्रॉडक्ट बाजारात कसे विकले जाईल यावर आपले लक्षकेंद्रित केले. दरम्यान, या अॅन्टी व्हायरस सॉफ्टवेअरला एक संस्कृत नाव असावे असा आग्रह संजय यांचा होता; परंतु कैलाश यांनी आपला ब्रॅन्ड आंतरराष्ट्रीय बाजारात ओळखला जावा म्हणून कैलास यांनी अॅन्टी व्हायरस सॉफ्टवेअरला Quick Heal असे नाव ठेवले. 1995 साली काटकर बंधूंच्या कॅट कॉम्प्यूटर सर्व्हिसेसने Quick Heal अँटीव्हायरस बाजारात अधिकृतपणे लॉन्च केला. कंपनीने कमी वेळात मोठे यश मिळवले आणि 2007 साली कैलाश आणि संजय आणि आपल्या कंपनीचे क्विक हिल टेक्नॉलॉजीस प्रा. लि. असे नामकरण केले.
Quick Heal एवढ्यावर थांबली नसून भारतातील लघू कार्यालय श्रेणीमध्ये कंपनीच्या प्रॉडक्ट्सचा मार्केट शेअर 30 टक्क्यांहून अधिक आहे. तर ही कंपनी सिमेंटेक, नॉर्टन, मॅकॅफी, कास्पेरेस्की यासारख्या आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांना टक्कर देत आहेत. कंपनीतील 1,500 कुशल कर्मचारी नवनवीन प्रोडक्ट्स तयार करण्यावर भर देतात. अशाप्रकारे दोन मराठी भावांनी स्क्रॅचमधून फक्त आपल्या बुद्धी, प्रामाणिकपणा आणि कठोर मेहनतीच्या जोरावर आपली कंपनी स्थापन केली आणि अॅन्टी व्हायरस सॉफ्टवेअर क्षेत्रात आपले नाव कमविले आहे. मराठी बिझनेसमनसाठी काटकर बंधूची कथा नक्कीच प्रेरणादायी आणि मार्गदर्शक ठरेल.==============================================================
कृषीरत्न शौचालय,ऐतवडे खुर्द ता. वाळवा जि. सांगली., पिन नं 415401
पुण्यात 8000 ची नोकरी करणारा तरुण जेव्हा दोन कोटी टर्नओवर असणाऱ्या व्यवसायाचा मालक बनतो तेव्हा...... नक्की वाचा ही जबरदस्त खरीखुरी लाईफ स्टोरी
“पुण्यात नोकरी करतो” या शब्दाला खूप चांगल मार्केट आहे. मुलगा काय करतो तर पुण्यात जॉबला आहे. पुण्यात मुलाला महिना आठ ते दहा हजार मिळत असतात. त्यात तो मुलगा कॉटबेसीसवर रहायला तीन हजार घालवतो. महिन्याच्या मेसला तीन हजार घालवतो. कंपनीतून घरी येण्याजाण्यात हजार दोन हजार जातात. बाकीचा खर्च उधारीवरच भागवावा लागतो. तरिही पुण्यात जॉबला आहे हा आपल्याकडे प्रतिष्ठेचा मुद्दा बनवला जातो.या चक्रातून सुटून काहीजण वेगळं काहीतरी करतात. तर काहीजण याच चक्रात अडकून स्वत:ला संपवतात. कधीकाळी पुण्यात महिना आठ हजार कमावणारा नंतर अक्कल येवून गावी आलेला. स्वत:च भांडवल स्वत: उभा करणारा एक तरुण. अजित पवार हे त्याच नाव. सांगली जिल्ह्यातल्या ऐतवडे खुर्द या गावचा.
अगदी काही वर्षांपुर्वी जो आठ हजार कमवायचा तो आज लाखोंचा पगार वाटतो.
त्यांची ही गोष्ट त्याच्याच भाषेत.
माझं नाव अजित पवार. शिक्षण पुर्ण करून मी सगळे जातात तस पुण्याला गेलो. महिना आठ हजाराची नोकरी मिळाली. महिन्याचा खर्च भागवत कसेतरी दिवस काढू लागलो. पोरगं कामाला लागलं की घरात चार पैसे येतील अस घरातल्यांना वाटत होतं पण इथं मलाच घरातून पैसे मागायची वेळ येत होती. आठ हजारात जेवणखाणं देखील भागू शकत नव्हतं.
अशा वेळी जॉब सोडायचा विचार मनात यायचा. पण पुणे सोडून गावाला गेलं की लोकं मयताला आल्यासारखे भेटायला येतात. हा कायतरी पाप करून आला. याला जमलं नाही. हा पळपूटा निघाला म्हणून नजरा असतात. तरिपण धाडस केलं आणि पुण्यातला जॉब सोडला. कर्नाटकातल रोड बनवणारी एक कंपनी होती त्या कंपनीत १२ हजारावर काम करू लागलो. त्या कंपनीनंतर दूसऱ्या कंपनीत जॉब सुरू केला.
डोक्यात वेगळं काहीतर करावं अस यायचं पण मार्ग सापडत नव्हता. मी जिथं कामाला होतो त्या कंपनीनं घोडावत कॉलेजच होस्टेल बांधायच काम हातात घेतलेलं. घोडावत कॉलेजच्या होस्टेल बांधकामासाठी गेल्यावर तिथ शौचालयाचा मॉडेल पाहिलं आणि तिथच आयडिया आली.
कमी किमतीत टिकावू शौचालयाच हे मॉडेल ग्रामीण भागात खपण्यासारखं होतं. आपणही या व्यवसायात उतरू शकतो हा विचार आला. मग शौचालयाची जी काही माहिती मिळते ती गोळा करत गेलो.
शौचालय कसे बनवतात. त्याला भांडवल किती लागणार. मार्केट कुठं आहे. किती पैसे मिळू शकतील असा सगळा अंदाज बांधल्यानंतर या व्यवसायात पडायचं ठरवलं. पण पहिला विरोध झाला तो घरातूनच.
आत्ता गावची संडास आपण बांधायची का? थोडी तरी लाज बाळग. एवढं शिकलास ते काय संडास बांधायला का?
झालं. शौचालय बांधायचं म्हणजे हलक्या प्रतीचं काम वाटत होतं. वडिलांच्या जागी वडिल बरोबरच होते विरोध तर कुठल्यापण व्यवसायाला होणारच म्हणून सहन केलं. घरातल्या विरोधामुळ घरातनं भांडवल मिळण्याची शक्यता कमी होती.
त्याच वेळी महाराष्ट्रात मराठा क्रांन्ती मोर्चा निघत होता. सांगली सातारा कोल्हापूर भागात लाखोंच्या गर्दीत मोर्चे निघणार होते. मी ठरवलं मोर्चामध्ये टोप्या विकायच्या. सांगली कोल्हापूरच्या मोर्चात टोप्या विकल्या. मित्रमंडळीकडून पैसे घेतले आणि हातात नाममात्र का होईना गुंतवता येतील ऐवढे पैसे गोळा झाले.
बऱ्यापैकी भांडवल गोळा झाल्यानंतर प्रश्न होता तो जागेचा.
मित्राने दोन गुंठे जागा दिली आणि तिथेच शौचालय बांधणीचा व्यवसाय उभा करायचं ठरलं. सुरवातील दोन कामगार घेतले. शौचालयांच मार्केटिंग करायचं का बांधायचे असा प्रश्न होता. दोन्हीपैकी एकीकडं वेळ द्यायला लागणार होता. मी मी रात्रभर शौचालय बांधणीच काम करायचो आणि दिवसा मार्केटिंग करत फिरायचो. त्याच वेळी स्वच्छ भारत अभियान देखील जोरात सुरू होतो. गावात शौचालय असावं म्हणून जागरूकता होत होती. रोज मार्केटिंगमधून शौचालयाची जाहिरात करायची. घरात काय खुळ लागलं म्हणून शिव्या खायच्या आणि रात्री बांधणीच काम करत रहायचं. हाच दिनक्रम नेटाने चालू ठेवला.
हळुहळु गावागावात जाहिरात होवू लागली. एकतर १२ हजारात संपुर्ण शौचालय फिटिंग होवून मिळायचं. कमी किंमतीत टिकावू काम होत असलेलं पाहून लोक इंटरेस्ट घेवू लागले काम मिळू लागलं. एकामागून एक ऑर्डरी येवू लागल्या.
दोन वर्षाहून अधिक काळ झाला. आज कामासाठी एक ट्रक घेतलाय. घरात चारचाकी घेतली. दोन वर्षात २ कोटींचा टर्नओव्हर झाला. ७०० पेक्षा जास्त शौचालय जोडले गेलेत. एकेकाळी मी पुण्यात आठ हजारावर काम करत होतो आज महिना लाखभर पगार गावात असून वाटतो. कधीकधी वाटतं नोकरी करत असतो तर आज महिन्याला १५ हजारापेक्षा जास्त कमावता आलं नसतं. पण धाडस केलं, बाहेर पडलो.
लोकांना वाटतं गावात राहिलं की मोठ्ठ होतं नाही. पडेल ते काम केलं आणि चिकाटी दाखवली तर पुणे काय आणि गाव काय सारखच असत. आज सांगली जिल्ह्यातल्या माझ्या ऐतवडे खुर्द गावात माझी कृषीरत्न शौचालय नावाची कंपनी आहे हे मी अभिमानाने सांगू शकतोय.
माझा पत्ता.
अजित पवारकृषीरत्न शौचालय
पिन नं 415401
ऐतवडे खुर्द ता. वाळवा जि. सांगली.
